FCA (Free Carrier) và FOB (Free On Board) là hai điều khoản quan trọng trong Incoterms được sử dụng phổ biến trong thương mại quốc tế. Để lựa chọn điều khoản phù hợp, người mua và người bán cần hiểu rõ sự khác biệt giữa chúng, đặc biệt là trong việc phân chia trách nhiệm và rủi ro. Bài viết này sẽ cung cấp cái nhìn chi tiết về FCA và FOB, giải thích khái niệm, sự khác biệt chính, cũng như vai trò của chúng trong giao dịch thương mại quốc tế.

1. FCA là gì?

FCA (Free Carrier) là điều khoản trong Incoterms 2020 được công bố bởi Phòng Thương mại Quốc tế (ICC).

Trách nhiệm của người bán:

• Vận chuyển hàng hóa đến địa điểm chỉ định (có thể là nhà máy của người bán hoặc địa điểm khác).
• Hoàn thành thủ tục hải quan xuất khẩu và chịu chi phí liên quan đến giai đoạn này.
• Nếu địa điểm giao hàng không phải nhà máy, người bán không chịu trách nhiệm dỡ hàng sau khi giao đến nơi được chỉ định.

Trách nhiệm của người mua:

• Chịu mọi rủi ro và chi phí kể từ khi hàng hóa được giao tại điểm chỉ định.
• Quản lý vận chuyển hàng hóa từ địa điểm giao nhận đến đích cuối cùng.
• Thanh toán các chi phí phát sinh trong quá trình vận chuyển và bảo hiểm (nếu có).

Ví dụ, trong điều khoản FCA, rủi ro chuyển từ người bán sang người mua ngay khi hàng hóa được bàn giao cho hãng vận chuyển tại địa điểm chỉ định. Điều này khiến người mua chịu trách nhiệm chính cho hàng hóa từ giai đoạn này trở đi.

2. FOB là gì?

FOB (Free On Board) là điều khoản áp dụng cho các giao dịch vận chuyển bằng đường biển hoặc đường thủy nội địa.

Trách nhiệm của người bán:

• Hoàn tất việc giao hàng khi hàng hóa được đặt lên tàu tại cảng xuất khẩu.
• Chịu trách nhiệm làm thủ tục hải quan và thanh toán các chi phí liên quan đến xuất khẩu.

Trách nhiệm của người mua:

• Chịu rủi ro và chi phí vận chuyển từ lúc hàng hóa được chất lên tàu.
• Sắp xếp vận chuyển từ cảng đến đích cuối cùng.

Ví dụ, với FOB, người bán chịu trách nhiệm vận chuyển hàng hóa lên tàu, sau đó rủi ro và chi phí chuyển giao cho người mua.

3. Sự khác biệt giữa FCA và FOB

3.1. Phương thức vận chuyển

• FCA: Áp dụng cho tất cả các phương thức vận chuyển (đường bộ, đường biển, đường hàng không).
• FOB: Chỉ áp dụng cho đường biển hoặc đường thủy nội địa.

3.2. Điểm chuyển giao rủi ro

• FCA: Rủi ro chuyển giao tại địa điểm chỉ định (ví dụ: nhà máy người bán hoặc kho của người vận chuyển).
• FOB: Rủi ro chuyển giao khi hàng hóa được chất lên tàu tại cảng xuất khẩu.

3.3. Chi phí liên quan

• FCA: Người mua chịu chi phí từ địa điểm giao hàng đến đích cuối cùng, bao gồm chi phí vận chuyển và dỡ hàng.
• FOB: Người mua chỉ chịu chi phí sau khi hàng hóa được chất lên tàu. Người bán chịu chi phí trước giai đoạn này.

3.4. Bảo hiểm hàng hóa

• FCA: Người mua có trách nhiệm mua bảo hiểm cho hàng hóa.
• FOB: Bảo hiểm có thể do người mua tự mua hoặc người bán mua bảo hiểm bổ sung trong giai đoạn hàng hóa từ kho đến tàu.

3.5. Thủ tục hải quan

• Với cả FCA và FOB, người bán chịu trách nhiệm thông quan xuất khẩu. Tuy nhiên, trách nhiệm và rủi ro tại cảng được phân chia khác nhau.

4. Lựa chọn điều khoản FCA hay FOB khi nào?

Chọn FCA khi:

• Hàng hóa được vận chuyển bằng nhiều phương thức khác nhau (đa phương thức).
• Người mua có khả năng sắp xếp vận chuyển từ địa điểm giao nhận.

Chọn FOB khi:

• Giao dịch sử dụng đường biển hoặc đường thủy nội địa.
• Người mua muốn người bán chịu trách nhiệm đưa hàng hóa lên tàu.

5. Những điểm cần lưu ý khi sử dụng FCA và FOB

5.1. Tránh nhầm lẫn trách nhiệm

• Xác định rõ địa điểm chuyển giao hàng hóa và rủi ro trong hợp đồng.
• Đảm bảo người bán cung cấp đầy đủ giấy tờ, bao gồm hóa đơn thương mại, chứng nhận xuất xứ, v.v.

5.2. Tính toán chi phí cẩn thận

• Cả FCA và FOB đều yêu cầu người mua và người bán chịu trách nhiệm cho các chi phí khác nhau. Việc hiểu rõ điều này giúp tránh phát sinh tranh chấp.

5.3. Bảo hiểm hàng hóa

• Với FCA, bảo hiểm do người mua đảm nhận hoàn toàn.
• Với FOB, nếu người bán chịu trách nhiệm đưa hàng hóa lên tàu, người bán có thể cần mua thêm bảo hiểm trong giai đoạn này.

6. FCA và FOB trong thực tiễn

Ví dụ sử dụng FCA:

Công ty tại Việt Nam bán hàng cho khách hàng tại châu Âu. Theo điều khoản FCA, công ty này sẽ giao hàng đến hãng vận chuyển tại cảng Hải Phòng. Từ đó, hãng vận chuyển sẽ chịu trách nhiệm đưa hàng đến cảng Rotterdam.

Ví dụ sử dụng FOB:

Một công ty tại Việt Nam xuất khẩu gạo sang Ấn Độ. Theo điều khoản FOB, công ty này chịu trách nhiệm đưa hàng lên tàu tại cảng Cần Thơ. Sau khi hàng hóa lên tàu, trách nhiệm chuyển sang người mua.

7. Tại sao cần hiểu rõ FCA và FOB?

Việc lựa chọn đúng điều khoản FCA hay FOB giúp:

• Phân chia trách nhiệm, rủi ro hợp lý.
• Tránh phát sinh tranh chấp về chi phí và trách nhiệm.
• Đảm bảo hàng hóa được vận chuyển đúng cách và an toàn.

FCA và FOB là hai điều khoản phổ biến trong thương mại quốc tế, đặc biệt trong vận chuyển hàng hóa. Việc hiểu rõ sự khác biệt giữa chúng giúp doanh nghiệp tối ưu hóa chi phí, đảm bảo quyền lợi và giảm thiểu rủi ro.

Nếu bạn còn thắc mắc hoặc cần tư vấn thêm về các điều khoản Incoterms, hãy liên hệ với Ant Vina Logistics để được hỗ trợ chuyên nghiệp!

Hãy liên hệ với ANT VINA Logistics để được tư vấn miễn phí:

• Trụ sở chính: Lô 123.101, Khu đô thị Phía Tây, Phường Tân Bình, Thành phố Hải Dương
• Văn phòng làm việc: Số 22, Lô B5, Khu đô thị Việt Hoà, Phường Việt Hoà, Thành phố Hải Dương
• Hotline: 0931 525 525
• Email: [email protected]
• Website: https://antvina.com/
• Fanpage: https://www.facebook.com/antvinalogistics

ANT VINA Logistics cung cấp các dịch vụ:

• Vận chuyển hàng hóa quốc tế FCL/LCL bằng đường biển và đường hàng không đến tất cả các địa điểm trên thế giới.
• Dịch vụ làm thủ tục hải quan xuất – nhập khẩu và thủ tục kiểm tra chất lượng, hợp quy.
• Dịch vụ thông quan tờ khai hải quan và vận tải container nội địa.
• Cho thuê kho bãi và vận hành phân phối.
• Ủy thác xuất nhập khẩu hàng hóa ra toàn cầu.
• Dịch vụ xin các loại chứng từ như: chứng thư kiểm dịch thực vật – động vật, chứng nhận xuất xứ hàng hóa, và nhiều dịch vụ khác.

Chúng tôi rất mong được phục vụ Quý khách hàng!